Plexi wylewana, a plexi ekstrudowana

Plexi, a właściwie PMMA (Polimetakrylan Metylu), to jedno z najpopularniejszych tworzyw sztucznych stosowanych właściwie we wszystkich branżach przemysłu. Pleksi jest tworzywem z grupy termoplastycznych, które po podniesieniu ich temperatury do odpowiedniej wysokości zachowują się jak lepka ciecz. Z tego powodu mamy dwa główne rodzaje uzyskiwania płyt z plexi – wylewanie oraz ekstruzja. Sposób wytwarzania powoduje, że mamy do czynienia z dwoma typami plexi, które charakteryzują się innymi parametrami i mają inne zastosowanie.

Rys. 1. Plexi bezbarwna.

Plexi ekstrudowana jest wykonywana przez ekstruder, który topi granulat a następnie za pomocą specjalnych dysz dozuje materiał. Następnie do pracy wchodzą specjalne wałki, które formują z rozgrzanego materiału płytę o zadanej wcześniej grubości. Taki sposób wytwarzania plexi sprawia, że PMMA ekstrudowane ma swoje wady jak i zalety, o których należy pamiętać decydując się na współpracę z tym materiałem.

Plexi ekstrudowana ze względu na sposób wytwarzania charakteryzuje się świetnym zachowaniem zakładanej przy produkcji grubości. Produkcja tego rodzaju PMMA jest również znacznie tańsza niż wcześniej wspominane wylewanie, co rzutuje na finalną cenę produktu dla docelowego klienta. Sam materiał charakteryzuje się dość znaczną odpornością na temperaturę, ponieważ może pracować nawet w 70 stopniach Celsjusza, a także szeroką dostępnością grubości. Plexi ekstrudowana jest dostępna w grubościach 1,5-20mm.

Niska cena PMMA ekstrudowane niesie za sobą również pewne konsekwencje, które mają negatywny wpływ na cechy materiału. Plexi ekstrudowana nie jest odporna na większość alkoholi, łącznie z dość neutralnym izopropanolem. Interakcja popularnej IPA z plexi ekstrudowaną może spowodować pękanie na krawędzi materiału lub pojawienie się zamglenia na powierzchni płyty. Ten rodzaj PMMA nie jest również odpowiedni w przypadku dalszej obróbki poprzez frezowanie, grawerowanie laserowe lub gięcie. Sprawia to, że materiał ten najczęściej wykorzystywany jest jako gotowy materiał, najczęściej w formie płyty, zastępujący szkło.

Rys. 2. Widoczne pęknięcia po kontakcie plexi ekstrudowanej z izopropanolem. 

Obok plexi ekstrudowanej dostępna na rynku jest również plexi wylewana. Proces jej otrzymywania znacząco różni się od wcześniej opisanej ekstruzji (wytłaczania). PMMA wylewane otrzymujemy poprzez wlewanie do specjalnych form płynnego monomeru MMA (metakrylan metylu). Następnie monomer poddawany jest procesowi polimeryzacji. Po zakończeniu procesu otrzymujemy płyty PMMA wytworzone poprzez wylewanie.

Rys. 3. Plexi wylewana w kolorze dymiony grafit

Proces wylewania jest dużo bardziej czasochłonny oraz jednostkowy – w jednej formie możemy robić jedną płytę, która musi zostać poddana polimeryzacji a następnie schłodzeniu. Sprawia to, że płyty wylewanej plexi są droższe niż te wytwarzane poprzez ekstruzje oraz częściej zdarza się, że finalna grubość płyty odbiega od zakładanej. Z drugiej strony dzięki indywidualnej operacji są one dostępne w szerokiej gamie kolorów.

Wraz ze wzrostem ceny rośnie ilość zalet plexi wylewanej. Ze względu na sposób wytwarzania tego materiału PMMA wylewane jest znacznie bardziej odporne na powszechnie stosowane chemikalia oraz ma lepszą odporność mechaniczną na zarysowania względem plexi ekstrudowanej. 

Plexi wylewana świetnie sprawdzi się również w obróbce na frezarce lub ploterze laserowym. Ten rodzaj tworzywa tnie się znacznie lepiej oraz pozwala na bardzo wyraźny grawerunek np.: przy użyciu laserów CO2. Ten rodzaj materiału zalecany jest również przy druku UV.

Rys. 4. Porównanie graweru na plexi wylewanej (lewa próbka) oraz ekstrudowanej (prawa próbka).

PMMA wylewane ma również wyższą temperaturę pracy względem PMMA ekstrudowanego, która wynosi nawet 80 stopni Celsjusza. Dodatkowo ten materiał świetnie sprawdzi się do procesów gięcia oraz termoformowania. To wszystko sprawia, że plexi wylewana jest bardzo popularna przy tworzeniu obudów, elementów montażowych, giętych osłon czy estetycznych standów lub uchwytów.

Rys. 5. Plexi po zagięciu w kolorze mlecznym.

Który materiał jest lepszy? Plexi ekstrudowana czy plexi wylewana? Jak to często bywa nie ma jednoznacznej, poprawnej odpowiedzi na to pytanie. Każdy z tych materiałów znajdzie swoje zastosowanie, a w przypadku wyboru między PMMA wylewanym a ekstrudowanym należy kierować się przeznaczeniem materiału oraz tym, czy będzie on przez nas dodatkowo obrabiany. W tle należy pamiętać również o cenie oraz dostępności, która również ma znaczenie, szczególnie przy większych projektach, które wymagają dużej ilości materiału.

Artykuł udostępniony dzięki uprzejmości materialylaser.pl